’s Nachts vaak moeten plassen komt vrij veel voor: 1 op 3 volwassenen ouder dan 30 gaat ’s nachts minstens twee keer naar het toilet.¹ Nycturie (de medische term voor een overactieve blaas tijdens de nacht) kan echter wel vervelend zijn, vooral als het je nachtrust verstoort. Daarom hebben we alle feiten op een rijtje gezet en onze beste tips verzameld om dit probleem onder controle te krijgen.

Wat verstaan we onder een overactieve blaas tijdens de nacht?

Technisch gezien spreken we van een overactieve blaas tijdens de nacht als je minstens één keer per nacht moet opstaan om te plassen.² Maar volgens die definitie hebben de meeste mensen in zekere mate last van deze aandoening. Daarom wordt het over het algemeen als een ‘probleem’ beschouwd als je tweemaal of vaker per nacht moet opstaan om te plassen en/of moeite hebt om terug in slaap te vallen.³

Nycturie is niet hetzelfde als bedplassen (ook enuresis nocturna genoemd); in dat laatste geval is er sprake van onwillekeurig urineren,⁴ een aandoening die vaker bij kinderen voorkomt.⁵

Wat is de oorzaak van nycturie?

Hoewel volwassenen ouder dan 60 het vaakste last hebben van een overactieve blaas tijdens de nacht, kan het probleem zich bij iedere leeftijdsgroep voordoen. De oorzaken zijn uiteenlopend en kunnen te maken hebben met de levensstijl of ernstigere medische aandoeningen,⁶ zoals:

• veel vloeistoffen drinken, en in het bijzonder drankjes die cafeïne of alcohol bevatten;
• veel zout eten;
• bepaalde geneesmiddelen en supplementen nemen;⁷
• een bepaald gedragspatroon aanhouden (je hebt jezelf bijv. ‘getraind’ om ’s nachts te plassen);⁸
• diabetes onbehandeld te laten;
• vocht vasthouden in de benen (beter bekend als oedeem),⁹ aangezien het vocht van die zwelling in het onderlichaam ergens heen moet;¹⁰
• lijden aan een slaapstoornis zoals slaapapneu (waarbij de ademhaling onderbroken wordt tijdens de slaap);
• lijden aan een blaasobstructie;
• lijden aan een urineweginfectie (UWI);¹¹
• zwanger zijn;
• zwaarlijvig zijn;
• lijden aan een blaasontsteking;
• in de menopauze zitten;
• lijden aan nierproblemen, zoals nierstenen;¹²
• lijden aan het rustelozebenensyndroom;
• een verminderde blaascapaciteit hebben;
• last hebben van vaginale aandoeningen of bekkenbodemproblemen;         
• lijden aan nachtelijke polyurie (waarbij je nieren ’s nachts te veel urine produceren).¹³

Wat kun je doen aan een overactieve blaas tijdens de nacht?

Een overactieve blaas tijdens de nacht is vervelend, maar kun je wel onder controle krijgen. Je kunt nycturie aanpakken met de onderstaande tips, die variëren van huismiddeltjes en veranderingen aan de levensstijl tot medische ingrepen (onder toezicht van een arts). Wanneer je het advies van een medisch deskundige wilt inwinnen, kan het nuttig zijn om op voorhand een drink- en plasdagboek bij te houden. Daarin noteer je hoeveel vloeistof je opneemt en hoe vaak je naar het toilet gaat. Dat kan de arts helpen om een diagnose van je probleem te stellen. Je kunt er ook het volgende in bijhouden:

• hoeveel je plast tijdens een toiletbezoek;
• welke medicatie je neemt;
• of je symptomen van een UWI hebt;
• of je last hebt van andere symptomen, zoals vermoeidheid.¹⁴

Medische ingrepen

Het is mogelijk dat je arts een van de vele medische behandelingen aanbeveelt voor een overactieve blaas tijdens de nacht, zoals:

• stoppen of minderen met reguliere medicatie die de symptomen van een overactieve blaas verergeren (onder toezicht van je zorgverlener);
• een behandeling voor problemen met de prostaat ondergaan, zoals een operatie;
• medicatie nemen om je blaas te ontspannen als je last hebt van aandrangincontinentie;
• antidiuretisch hormonen (ADH) innemen, want die helpen om de vochtbalans in het lichaam te regelen;¹⁵
• medicatie nemen om bepaalde zenuwimpulsen naar de blaas te blokkeren die de blaas doen samentrekken wanneer dat niet nodig is.¹⁶

Het is echter onwaarschijnlijk dat medicatie alleen alle symptomen zal verhelpen. Daarom voer je beter ook een paar veranderingen in je levensstijl door.¹⁷

Huismiddeltjes en veranderingen aan de levensstijl

Naast medische oplossingen kun je de drang om ’s nachts naar het toilet te gaan ook verminderen door veranderingen in je dagelijkse leven door te voeren. Enkele voorbeelden:

• niet te veel drinken net voordat je gaat slapen;
• bepaalde voedingsmiddelen en drankjes vermijden die je blaas kunnen irriteren, zoals:
  • cafeïne
  • alcohol
  • citrussap en veenbessensap (dat laatste kan echter wel nuttig zijn voor andere blaasproblemen);
  • pikante voedingsmiddelen;
  • zure voedingsmiddelen zoals tomaten;
  • chocolade;
  • kunstmatige zoetstoffen;
• tweemaal plassen tijdens je slaapritueel: ga nogmaals plassen net voor het slapengaan, zelfs als je niet moet;
• bekkenbodemoefeningen doen;¹⁸
• je benen overdag omhoog leggen als je last hebt van zwelling, of steunkousen dragen;
• je slaaphygiëne verbeteren door je slaapkamer op de juiste temperatuur en donker genoeg te houden;¹⁹
• stoppen met roken, want roken kan een oorzaak van veelvuldig plassen zijn.²⁰

Daarnaast kunnen de gepaste incontinentieproducten zoals iD Pants Maxi helpen om urinelekken op te vangen. Deze comfortabele, discrete en uniseks incontinentiebroekjes houden geurtjes onder controle en zijn super absorberend, zodat je zelfs met nachtelijk urineverlies op je twee oren kunt slapen.

---

Bronnen

¹ “How to Treat an Overactive Bladder at Night”, Mary Ellen Ellis, 17 September 2018, Source: https://www.healthline.com/health/overactive-bladder/overactive-bladder-night
² “Nocturia or Frequent Urination at Night”, Eric Suni, 11 March 2022, Source: https://www.sleepfoundation.org/physical-health/nocturia-or-frequent-unrination-night
³ Ibid.
⁴ Ibid.
⁵ “Bedwetting in children”, NHS, 27 April 2020, Source: https://www.nhs.uk/conditions/bedwetting/
⁶ “How to treat an overactive bladder at night”, Jon Johnson, 22 December 2020, Source: https://www.medicalnewstoday.com/articles/316869
⁷ “Nocturia”, Cleveland Clinic medical professional, 1 June 2020, Source: https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/14510-nocturia
⁸ “What is Nocturia?”, Urology Care Foundation, n.d., Source: https://www.urologyhealth.org/urology-a-z/n/nocturia
⁹ “Nocturia”, Cleveland Clinic medical professional, 1 June 2020, Source: https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/14510-nocturia
¹⁰ “Warning: Here’s Why Waking Up To Urinate At Night Is NOT Always Normal!”, Times of India, 7 December 2017, Source: https://timesofindia.indiatimes.com/life-style/health-fitness/photo-stories/warning-waking-up-to-pee-at-night-is-not-always-normal/photostory/61942025.cms
¹¹ “Nocturia”, Cleveland Clinic medical professional, 1 June 2020, Source: https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/14510-nocturia
¹² “How to treat an overactive bladder at night”, Jon Johnson, 22 December 2020, Source: https://www.medicalnewstoday.com/articles/316869
¹³ “What is Nocturia?”, Urology Care Foundation, n.d., Source: https://www.urologyhealth.org/urology-a-z/n/nocturia
¹⁴ “How to Treat an Overactive Bladder at Night”, Mary Ellen Ellis, 17 September 2018, Source: https://www.healthline.com/health/overactive-bladder/overactive-bladder-night
¹⁵ “Nocturia”, West Suffolk NHS Foundation Trust, n.d., Source: https://www.wsh.nhs.uk/CMS-Documents/Patient-leaflets/Gynaecology/6497-1-Nocturia-getting-up-at-night-to-pass-urine.pdf
¹⁶ “Overactive bladder syndrome (OAB)”, North Bristol NHS Trust, March 2018, Source: https://www.nbt.nhs.uk/sites/default/files/attachments/Overactive%20bladder%20syndrome_NBT002734.pdf
¹⁷ Ibid.
¹⁸ “Putting an Overactive Bladder to Bed”, Gina Shaw, 11 July 2013, Source: https://www.webmd.com/urinary-incontinence-oab/features/putting-an-overactive-bladder-to-bed
¹⁹ “Nocturia”, West Suffolk NHS Foundation Trust, n.d., Source: https://www.wsh.nhs.uk/CMS-Documents/Patient-leaflets/Gynaecology/6497-1-Nocturia-getting-up-at-night-to-pass-urine.pdf
²⁰ “7 Urologic Conditions Impacted by Smoking”, Urology Care Foundation, 17 March 2018, Source: https://www.urologyhealth.org/healthy-living/care-blog/2018/7-urologic-conditions-impacted-by-smoking