Ongeveer 23% van de volwassenen wereldwijd wordt gediagnosticeerd met een of andere vorm van urine-incontinentie (UI)¹. Ongeveer de helft van deze personen is afhankelijk van zorg thuis of in een instelling².  

Verzorg je iemand die UI heeft? Als je ja hebt geantwoord, is dit artikel iets voor jou. Hierin bespreken we hoe technieken voor patiëntobservatie kunnen worden verbeterd en hoepatiëntgerichte zorg kan worden geboden.   

Waarnemen als observeerder 

Observatie vereist meer dan alleen maar kijken. Observeren is beoordelen en conclusies trekkenop basis van wat je ziet.  

Verpleegkundigen vormen de eerste observatielijn. In een klinische omgeving zien verpleegkundigen patiënten meestal vóór de arts. In zorginstellingen of in thuiszorgsituaties hebben patiënten vrijwel uitsluitend contact met verpleegkundigen. Dit betekent dat de observaties van verpleegkundigen de meest grondige zijn in de gezondheidszorg. Lees verder voor wat advies over het zo effectief mogelijk observeren van UI-patiënten. 

1. Vermijd om te persoonlijk te worden: Beperk het onderzoek tot de onderzoekskamer of een andere hiertoe toegewezen onderzoeksruimte, zoals een slaapkamer of toilet³. Door dit te doen wordt de privacy van de patiënt gewaarborgd en wordt een omsloten observatieomgeving geboden. 
2. Beperk fysiek contact tot noodzakelijke aanraking⁴. Aanraking kan een krachtig observatietool zijn en mag alleen als zodanig worden gebruikt. Als je je patiënt aanraakt, leg uit waarom aanraking absoluut noodzakelijk is. Voorbeelden van noodzakelijke aanraking zijn het helpen bij het vervangen van een incontinentieluier. 
3. Houd privézaken ook privé⁵. Laat je patiënten zich veilig en welkom voelen bij je zorg, maaronthoud je van teveel persoonlijke informatie te onthullen. Vermijd zo ook om de patiënt persoonlijke details te vragen die hij misschien niet wenst te delen. Een UI-behandeling vereist dat patiënten zich “volledig blootgeven”, wat privacy nog belangrijker maakt.  
4. Als je meerdere patiënten hebt, verdeel dan je tijd zo gelijk mogelijk⁶. Elke patiënt gelijke aandacht geven vermindert het risico dat je iets over het hoofd ziet en vermindert favoritisme. 

Luisteren naar de patiënt in zijn geheel 

Volgens arts Neil Baum lijkt werken in de gezondheidszorg veel op werken in de dienstverlenende sector: patiënten zoeken niet alleen medische hulp, maar ook behandelingen die aansluiten op hun emotionele behoeften⁷. 

Voor Baum omvat de overgang van een traditionele instelling met betrekking tot de zorg naar een proactieve, patiëntgerichte instelling twee eenvoudige stappen: observeren en deze observaties gebruiken om te anticiperen op wat er daarna zal gebeuren. Hieronder beschrijven we waar verpleegkundigen bij UI-patiënten moeten naar “luisteren” en hoe dit te doen.  

Anticiperende vragen 

1. Geef de patiënt een blad met veel gestelde vragen over UI of over gerelateerde aandoeningen, zoals obesitas en de ziekte van Alzheimer. Begrijp dat patiënten vragen kunnen hebben buiten deze informatieve weetjes; bereid je voor om deze zo goed mogelijk te beantwoorden 
2. Informeer de patiënt over alternatieve behandelingen voor UI als de patiënt het standaardprotocol niet ziet zitten. Laat de patiënt elke behandelingsoptie kennen en help hem een geïnformeerde beslissing te nemen. Kijk naar veranderingen in levensstijl die de blaas ten goede komen, zoals minder koffie drinken. 

Anticipeer op emoties 

1. Ken de demografie van je patiënt. Is het een man of een vrouw? Werkt hij/zij? Heeft hij/zij thuis een gezin of woont hij/zij alleen? Demografie is het eerste inzicht in wat een patiënt kan beïnvloeden. Gebruik het als richtlijn, vooral wanneer je met nieuwe patiënten werkt. 
2. Als je al eerder met een patiënt hebt gewerkt, herinner je dan hoe hij reageerde op eerdere behandelingen. Het goed kennen van je patiënt is de sleutel tot het begrip van hoe hij zal reageren. Dit proces kost tijd en zal alleen verbeteren met ervaring. 

Zorg verlenen met gevoel 

In het verleden kregen professionals in de gezondheidszorg de opdracht om hun patiënten te beschouwen als een geval: ze observeerden, registreerden en diagnosticeerden. Verpleegkundigen en artsen doen dit nog steeds, maar de afgelopen jaren worden ze aangemoedigd om een gevoeligere aanpak te volgen. 

Zorg met gevoel combineert observeren en luisteren en voegt empathie aan de mix toe. Hier zijn enkele manieren om meer gevoel te tonen bij het werken met UI-patiënten. 

1. Informeer de patiënt over UI⁸. Vertel hem over de oorzaken van UI en de mogelijke behandelingen, evenals over veranderingen in de levensstijl en de kosten in verband met UI. Patiënten inzicht geven in hun ziekte is een manier om de communicatie te startenen kan het aanpassingsproces vergemakkelijken⁹.  
2. Geef informatie over hoe behandelingen functioneren met betrekking tot hun UI. Leg bijvoorbeeld uit hoe het opnieuw trainen van de blaas patiënten helpt bij het minimaliseren van drang of lekken, of toon aan hoe een gezonde levensstijl UI-symptomen vermindert.     
3. Respecteer de individualiteit van de patiënt. Meer dan de helft van de UI-patiënten woont zelfstandig thuis¹⁰. Hoewel ze geen medische professionals zijn, zijn ze vrij om te beslissen welke UI-behandelingen ze wensen te volgen. 
4. Bekijk de situatie vanuit het standpunt van je patiënt. Vooral als je de patiënt goed kent, stap in zijn schoenen en probeer zijn perspectief te begrijpen. 

Al meer dan 40 jaar werkt Ontex om zorgverleners en zorginstellingen de beste middelen te bieden voor de zorg voor patiënten met UI. Ga naar ons portaal voor zorgverleners voor meer advies over het bieden van de beste patiëntenzorg en leer meer over onze producten door op de onderstaande link te klikken.   

---

¹ Integrated care for older people (ICOPE). “Evidence profile: urinary incontinence.” World Health Organization, 2017. Source: https://www.who.int/ageing/health-systems/icope/evidence-centre/ICOPE-evidence-profile-urinary-incont.pdf

² I. Milsom. “How Big is the Problem? Incontinence in Numbers.” Global Forum on Incontinence, 2011. Source: http://www.gfiforum.com/Upload/43b34997-7408-4fa6-9547-72488e668060/I%20Milsom%20-%20Incontinence%20in%20numbers.pdf

³ V.K. Aravind, V.D. Krishnaram, & Z. Thasneem. “Boundary Crossings and Violations in Clinical Settings.” Indian Journal of Psychological Medicine, Jan.-Mar. 2012. Source: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3361837/

⁴ Ibid. 

⁵ Ibid. 

⁶ Ibid. 

⁷ N. Baum. “Improve the patient experience with anticipatory patient service.” KevinMD, 15 Mar. 2017. Source: https://www.kevinmd.com/blog/2017/03/improve-patient-experience-anticipatory-patient-service.html 

⁸ M. Malugani. “Five Tips for Culturally-Competent Nursing.” Monster, n.d. Source: https://www.monster.com/career-advice/article/culturally-competent-nursing 

⁹ L. Korsbek. “Illness insight and recovery: how important is illness insight in peoples’ recovery process?” Psychiatric Rehabilitation Journal, Sep. 2013. Source: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24059633 

¹⁰ I. Milsom. “How Big is the Problem? Incontinence in Numbers.” Global Forum on Incontinence, 2011. Source: http://www.gfiforum.com/Upload/43b34997-7408-4fa6-9547-72488e668060/I%20Milsom%20-%20Incontinence%20in%20numbers.pdf